لالی انتخابی

لالی انتخابی

تهیه شده در مرکز آموزش  ویژه یادگیری شهرستان بابل «کوشا»

گاهی مدارس یا والدین دانش‌آموزی را نزد دکتر یا روان‌شناس ارجاع می‌دهند. به این دلیل که او در مدرسه صحبت نمی‌کند و یا در جلوی افراد خاص درست مثل افراد لال با اشاره ارتباط برقرار می‌کند با توجه به توضیحات فوق لالی بدین گونه تعریف شده است.

تعریف: لالی انتخابی یا گنگی اختیاری ناتوانی انتخابی در سخن گفتن را گویند.

این گروه از دانش‌آموزان با آنکه به نسبت سن خود، قدرت تکلم داشته و مشکل بیان و تکلم خداوند و حتّی گاهی فصاحت بیانی در مکان‌های مورد نظر از خود نشان می‌دهند، ولی در یک مکان از صحبت کردن مصرانه امتناع می‌کنند و این موقعیت اغلب مدرسه است آن هیچ گونه مشکلی از نظر درک زبان شفاهی ندارند بلکه به انتخاب خود مکان یا افراد خاصی را برای صحبت کردن بر می‌گزینند.

و در دیگر موقعیت‌ها با اشاره سر و دست صورت مقاصد خود را به اطرافیان می‌فهمانند. آن‌ها معمولاً بر اثر تمرین مهارت خوبی در به کارگیری علائم غیر کلامی برای برقراری ارتباط پیدا می‌کنند.

اغلب این دسته از کودکان به علّت دور کردن خود از ارتباط اجتماعی دچار افت تحصیلی حتی مردودی می‌شوند. معمولاً اختلالات رفتاری دیگری نظیر پرخاشگری مقابله‌ای یا لج‌بازی یا حالات وسواسگرانه از خود بروز می‌دهند.

البته این اعمال در مکان غیر انتخابی برای تکلم است مثلاً در منزل مشکل ندارد ولی در مدرسه بسیار کمرو و خجالتی به نظر می‌رسند. دقت شود که این اختلال با کودکان گوشه‌گیر و انزوا‌طلب اشتباه نگردد.

زیرا در بچه‌های انزواطلب هم این ویژگی در بعضی مواقع دیده می‌شود ولی تفاوت در آن است که خیلی سریع از این بچه‌ها با دیگران ارتباط کلامی برقرار می‌کنند و حداقل با یک دوست نزدیک در مدرسه صحبت می‌کنند و با صدای خیلی آرام صحبت می‌کند در حالی که کودکان با لالی انتخابی در مکان مورد نظر خود، برای امتناع از تکلم حتی با یک نفر ارتباط کلاس برقرار نمی‌کنند شیوع آن نادر است و کمتر از یک درصد می‌باشد نسبت بین دو جنس برابر است یا در پسرها کمی بیشتر است.

سبب‌شناسی

عامل روانی نقش اصلی دارد و در این افراد علّت عضوی دیده نشده است در واقع یک نوع مبارزه با اطرافیان می‌باشد. ممکن است به علت ضربه‌های روحی در گذشته یا مکان خاص دانش‌آموز به این عمل دست می‌زند.

البته روانشناسان معتقدند کسانی که بعد از ضربه‌های روحی چنین اختلالی پیدا کنند دارای یک استعداد درونی هستند نقش مادر را نیز موثر می‌دانند معمولاً مادرانی که بیش از حد، حالت حفاظتی از فرزند خود دارند. کودک را دچار یک ترس از بیگانگان یا ترس از جدایی می‌کنند که به صورت لالی انتخابی بروز داده می‌شود. احتمال دارد جلوه‌ای از روابط منفی‌گرایانه اطرافیان و انتخاب چنین راه‌حلی، برای مبارزه با آن‌ها دلیل این اختلال باشد.

ملاک‌های تشخیصی

۱- از صحبت کردن در یک یا چند موقعیت اجتماعی به طور مثال در مدرسه شدیداً امتناع می‌کند.

۲- تکلم او محدود به افراد و مکان‌های خاص می‌شود (مثلاً در منزل با اعضای خانواده صحبت می‌کند ولی در مدرسه ساکت است یا برعکس)

۳- علی‌رغم داشتن قدرت فهم و شنوایی با دیگران صحبت نمی‌کند.

          4- علی‌رغم تکلم با ایماء و اشاره صحبت می‌کند و به گفتن «هوم» یا «نه» اکتفا می‌کند.

۵- لج‌باز است و رفتار حاکی از محافظت از خود بروز می‌دهد (به ویژه در منزل)

۶- در برنامه‌های گروهی و اجتماعی شرکت نمی‌کند.

۷- کم‌رو و خجالتی است.

۸- شدیداً به والدین وابسته است.

۹- از رفتن به مدرسه به علت مورد تمسخر قرار گرفتن امتناع می‌ورزد.

۱۰- در صورت صحبت کردن معمولاً از جمله‌های کوتاه و یا کلمات تک هجایی استفاده می‌کند.

توجه: حداقل یک ماه ادامه می‌یابد.

ملاک‌های ۱ دو و سه حداقل دو مورد آن ضروری است و از دیگر ملاک‌ها یک مورد کافی است.